Κυριακή 11 Μαρτίου 2012

Θεραπεία Ορμονικής Υποκατάστασης και Μαστός



Συντάκτης:
Οδυσσέας Παπανικολάου
Γυναικολόγος - Μαιευτήρας
Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Γυναικολογίας - Μαιευτικής 
Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων
Επιστημονικός Συνεργάτης MediDiatrofi.gr


Εμμηνόπαυση σημαίνει το σταμάτημα της περιόδου. Οι ωοθήκες γεράζουν και ατροφούν. Τα ωοθυλάκια εξαντλούνται. Η γυναίκα διανύει το 1/3 της ζωής της σε εμμηνόπαυση. Στην Ελλάδα η εμμηνόπαυση συμβαίνει στην ηλικία των 50 χρόνων  ± 2 χρόνια (48-52).
Πολλές φορές όμως συμβαίνει νωρίτερα (44-46 χρόνια) ή αργότερα (53-57 χρόνια). Η εμμηνόπαυση σχετίζεται με δυσμενείς καταστάσεις στη ζωή της γυναίκας που διακρίνονται σε:
α) άμεσες όπως: αγγειοκινητικά συμπτώματα (εξάψεις, νυκτερινοί ιδρώτες, αϋπνία, πονοκέφαλος, κατάθλιψη, ατροφία ουρογεννητικού συστήματος (ξηρότητα κόλπου, ουρολοιμώξεις).
β) μακροχρόνιες: οστεοπόρωση
                         καρδιαγγειακά νοσήματα
-         υπέρταση 
-         υπερχοληστεριναιμία
-         έμφραγμα του μυοκαρδίου
Η πρώτη σε συχνότητα μορφή καρκίνου στον γυναικείο πληθυσμό είναι ο καρκίνος του μαστού. Η συχνότητα αυτή αυξάνεται με την ηλικία και είναι προοδευτικά αυξανόμενη.
Μία στις 3 γυναίκες πεθαίνει από καρδιαγγειακές παθήσεις. Μία στις 10 γυναίκες αρρωσταίνει από καρκίνο μαστού. Μία στις 30 γυναίκες πεθαίνει από καρκίνο του μαστού. Ο καρκίνος του μαστού στην αναπαραγωγική ηλικία είναι σπάνιος. Αυξάνει όμως η συχνότητά του μετά την εμμηνόπαυση. Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου μαστού είναι:
  • Εγκυμοσύνη σε ηλικία πάνω από τα 30 χρόνια
  • Μάζα σωματικού βάρους (ΒΜΙ) πάνω από 29
  • Καθυστερημένη εμμηνόπαυση
  • Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης πάνω από 5 χρόνια
Δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική μεταβολή στις γυναίκες που λαμβάνουν Θ.ΟΥ για 5 χρόνια και σε εκείνες που δε λαμβάνουν (Lancet 1997; 360:1047).
Αναφέρω μια μεγάλη παγκόσμια μελέτη (WHI: Womens Health Initiative) που δημοσιεύθηκε στο JAMA 2002, 288:321 με σκοπό την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων σε γυναίκες που ελάμβαναν Θ.ΟΥ.  Περιέλαβε 27.000 γυναίκες. Τα 2/3 αυτών ηλικίας πάνω από 60 χρονών, το 74% χωρίς Θ.ΟΥ και το 75% με μέτρια έως σοβαρή παχυσαρκία.
Χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:
Α) Αυτές που είχαν μήτρα και έλαβαν Ε+Ρ -16.000
Β) Αυτές που είχαν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομία και έλαβαν μόνο Ε- 11.000
Μετά από 5 χρόνια Θ.ΟΥ εμφανίσθηκαν:
-8 νέες περιπτώσεις καρκίνου μαστού ανά 10.000 γυναίκες που αντιστοιχεί σε ποσοστό 26%
-σ’ εκείνες που δεν είχαν μήτρα και έλαβαν μόνο οιστρογόνα παρατηρήθηκε μείωση του κινδύνου εμφάνισης Ca μαστού σε ποσοστό 23%.
Μια μεγάλη επιδημιολογική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Lancet 2003 (9: 419) είναι η Million Women Study.
Συμμετείχαν ένα εκατομμύριο γυναίκες που έλαβαν Θ.ΟΥ και χωρίστηκαν σε 3 ομάδες.
Έδειξε αύξηση κινδύνου εμφάνισης Ca μαστού σε ποσοστό 30% για γυναίκες που έλαβαν μόνο οιστρογόνα.
Διπλάσιο κίνδυνο (ποσοστό 45%) σε γυναίκες που έλαβαν οιστρογόνα και προγεστερόνη.
Ενδείξεις θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης για εμμηνοπαυσιακές γυναίκες όπως ορίζει το FDA είναι:
    - Η αντιμετώπιση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων
    - Αγγειοκινητικά συμπτώματα
    - Ατροφία ουρογεννητικού συστήματος
    - Η πρόληψη της οστεοπόρωσης και μέχρι το χρονικό διάστημα των 5 χρόνων

Απόλυτες αντενδείξεις θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης:
   - Καρκίνος μαστού
   - Καρκίνος ενδομητρίου
   - Αδιάγνωστη κολπική αιμόρροια
   - Ιστορικό θρομβοεμβολικής νόσου
   - Ηπατική νόσος 

Δεν υπάρχουν σχόλια: